Pragmatyzm ? jak wygląda, co go cechuje? Kim jest pragmatyk?

O nurcie filozoficznym, jakim jest pragmatyzm zaczęto mówić szerzej na przełomie XIX i XX wieku, a pierwsze naukowe „rozpracowanie” tego tematu miało miejsce w Stanach Zjednoczonych. To właśnie tam zaczęto przypatrywać się osobom, które wyróżniały się nadzwyczajnym poziomem logiki i praktycznego postępowania.

Czym jest pragmatyzm i jak wygląda?

Gdyby postawić koło siebie dwa typy osób:

Te, które w życiu kierują się fantazją, marzeniami i podejściem często mocno nierealistycznym
Te, dla których najważniejsze jest logiczne postępowanie i doświadczenia oparte na dowodach i konkretach

To pragmatykami można by nazwać wyłącznie tę druga grupę!

Pragmatyzm jest niejako życiową postawą, której główną bazą jest realistyczna ocena sytuacji i otaczającej nas rzeczywistości, mierzenie sił na zamiary i podejmowanie jedynie tych działań, które w logicznej ocenie mają sens, a więc i gwarantują konkretny efekt i skuteczność.

Klasyczny pragmatyzm stoi w opozycji do wszystkiego, co fantazyjne i oparte na marzeniach. Jego zasadniczymi częściami jest antymetafizyczność, idealizm racjonalistyczny i sprzeciw wobec tego co „wydumane” i niemożliwe do zrealizowania.

Kim jest pragmatyk?

O pragmatykach mówimy jako o osobach, które doskonale radzą sobie z trzeźwą oceną sytuacji i nie ulegają idealistycznym pobudkom, które są często zupełnie niepasujące do rzeczywistości. W ich życiu nie ma miejsca na czyny podyktowane marzeniami, abstrakcyjnym zachowaniem, wyobraźnią czy pomysły rodem z baśni. Nie, nie! Pragmatyk twardo stąpa po ziemi i dla niego liczy się to, co praktyczne, logiczne i wynikające z wiedzy ale przede wszystkim z doświadczeń.

Podejmuje wyłącznie praktyczne decyzje, które są podparte na doświadczeniach, wiedzy, badaniach i bardzo logicznej ocenie rzeczywistości
Nie daje się ponieść mrzonkom ani fantazjom, a jego głowa nie błądzi w chmurach
Widzi świat jakim jest, nie patrzy też przez różowe okulary!
Jest mało spontaniczny, ponieważ to, co robi, wynika z jego postawy pragmatycznej, a w tej nie ma miejsca na nagłe wybuchu niespodziewanych zachowań
Świat traktuje rzeczowo i realistycznie
Jego czyny cechuje zdrowy rozsądek, co dla niektórych osób np. o bardziej artystycznym podejściu do świata, może być wyjątkowo denerwujące
Szuka prostych rozwiązań w drodze do wyznaczonego celu i nie komplikuje, dlatego też pragmatyk jest zwykle bardzo cenionym pracownikiem. Znajduje najszybsze rozwiązania problemów, nie dokłada do nich zbędnych teorii, nie szuka fantazyjnych ulepszeń. Robi to, co ma być zrobione i zamyka temat osiągniętym efektem.
Liczy się z tym, co jest możliwe do wykonania i nie sięga po rzeczy, które odbiera jako abstrakcyjne i nierealne. Tym samym często też nie będzie on odkrywcą czegoś epokowego, nowego i inspirującego, bo nie jest typem osobowości kreatywnej, a wykonawczej. Jeśli ktoś inny odkryje coś, co będzie działało, pragmatyk nauczy się tego i wdroży, widząc podwaliny realistyczne, ale sam nie przyczyni się do procesu powstawania czegoś na bazie „iluzji” czy „wizji”.
Ceni swój czas i pieniądze
Nie lubi eksperymentów, których nie jest w stanie objąć umysłem i doświadczeniem
Jest typem wykonującym pracę, ale jeśli np. klient czegoś nie zamawiał, a mogłoby to polepszyć efekt zamówienia, to on tego nie zrobi i nie zaproponuje. Zasada: dostaje zadanie i je realizuje, nic poza
Nie bawi się w zgadywanie cudzych intencji ani rozgryzanie pomysłów i rozbieranie ich na czynniki pierwsze
Nierzadko ma problem z emocjonalną sferą w życiu, relacjach i związkach. Jego umysł nastawiony jest na logikę, a nie np. na romantyczne pomysły na czas spędzony we dwoje. Przykład: od pragmatyka kobieta prędzej doczeka się w prezencie patelni czy odkurzacza niż pierścionka.
Ma problemy z wyrażaniem swoich uczuć i nie można od niego oczekiwać kwiecistych, pełnych pasji wyznań.
Ma umysł analityczny i jest osobą asertywną, ale też bardzo pracowitą
Lubi działanie wg planu, punkt po punkcie, wręcz szablonowo
Wyróżnia się dużą odpowiedzialność i nie zawodzi
Jest konsekwentny w tym, co robi i ta wartość jest dla niego bardzo istotna
Przedkłada sprawdzone i bezpieczne rozwiązania nad to, co obce, nowe i nieznane
Bywa, że brakuje mu empatii (nie do końca rozumie czym ona jest), przez co może się wydawać osobą nieprzyjemną czy oschłą.

Jak sprawdzić czy jest się pragmatykiem?

Aktualnie osoby mające przypuszczenie co do bycia pragmatykiem, mogą je potwierdzić lub mu zaprzeczyć, wykonując tzw. testy osobowości. Część z nich jest dostępna w internecie i można je wykonać za darmo, przy czym najpierw należy sprawdzić firmę/organizację, która je stworzyła. W czasach szybkiego postępu technologii (i cwaniactwa) pojawia się bowiem wiele testów osobowościowych, które tak naprawdę są zbitkiem niczego i tworzy się je po to, by zarobić, za nie rzeczywiście przeprowadzić konkretne badania. Żeby uniknąć wpadki i nie dowiedzieć się z takiego testu czegoś, co niewiele ma wspólnego z rzeczywistością – sprawdźmy twórcę zanim go wykonamy!

Znani pragmatycy i twórczość pragmatyczna

Do głównych przedstawicieli pragmatyzmu należą np. Charles Sanders Peirce (to on opracował najważniejsze punkty tego teorii i wprowadził samą jej nazwę) oraz William James (popularyzator idei). Przykładowe dzieła w temacie: „Jak wyobrażenia nasze uczynić jasnymi, syntezy Jamesa: Zasady psychologii” (Peirce, 1878), „Doświadczenia religijne” (Peirce, 1902), „Pragmatyzm” (Peirce, 1907) i „Pluralistyczny świat” (1909).