Choć określenie neuroza dawno już wyszło z fachowego słownictwa, to zanim zastąpiła je współczesna „nerwica”, tak właśnie nazywano stany nerwowe, których podstawą był silny lęk. O neurozach, ich objawach i skutkach zaczęto szerzej mówić już w połowie dwudziestego wieku, kiedy to psycholodzy i psychiatrzy skupili się w swych terapiach na tym coraz silniej rozwijającym się w społeczeństwie stanie.
Co to jest neuroza?
W największym uproszczeniu jest to silny, często obezwładniający lęk przed wydarzeniami, rzeczami, emocjami, ale i codziennymi sytuacjami, które mogą być różne u różnych osób, ale ich objawy i przebieg są dość podobne. Można powiedzieć, że to szereg zaburzeń lękowych wywołujących w naszym organizmie najskrajniejsze reakcje.
Neuroza – rodzaje i oblicza
Mówiąc o różnych typach nerwic, warto sięgnąć do Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-101, która to wprost podaje typy, rodzaje i kategorie lękowych zaburzeń. Są to:
- Lęki paniczne – gwałtowne, wywołane niespodziewaną sytuacją czy wydarzeniem
- Zespół lęku uogólnionego – określany też jako lęk wolno płynący, długotrwały i uporczywy
- Fobie – ściśle sprecyzowane nerwice np. strach przed pająkami, strach przed oceną innych, strach przed wyjściem z domu stanowiącego bezpieczne otoczenie, a także strach przed zamkniętymi przestrzeniami i wszystkie inne pokrewne
- Nerwice związane z ciężkim stresem
- Zaburzenia adaptacyjne i obsesyjno-kompulsyjne
- Lęki dysocjacyjne i amnezje
- Neurozy skórne i somatyczne – z bólem ciała, mięśni czy skóry, który poza podstawą nerwową nie ma żadnego innego źródła
- Ataki paniki
Objawy neurozy
Mogą być różne dla każdego z w/w rodzajów nerwic. Najczęściej mówi się tu o wycofaniu społecznym, nadmiernej nerwowości, nudnościach, osłabieniu, rumieńcach na twarzy, nadmiernych poceniu się, strachu uniemożliwiającym codzienne czynności, przyspieszonym oddechu, uczuciu duszenia się i problemach ze złapaniem powietrza, palpitacjach wywołanych przez gwałtowne bicie serca, bólu i ucisku w klatce piersiowej oraz irracjonalnym, ale niezwykle silnym wrażeniu, że „zaraz nie wytrzymam, stracę kontrolę, wyjdę z siebie” itd.
Jak walczyć z neurozami / nerwicami?
- Do metod, które pomagają w opanowaniu przejmującego strachu i problemów z oddychaniem, jaki w trakcie ataków nerwic się pojawia, należą:
- Umiejętnie stosowane techniki relaksacyjne
- Techniki uspokajania oddechu i ćwiczenia pomagające przywrócić naturalny, spokojny stan ciała
- Metody rozluźniania organizmu np. poprzez zestawy ćwiczeń relaksujących, które dziś bez problemu można znaleźć w internecie oraz w formie pokazowej na youtube
- Zmiana ubrania z ciasnego, formalnego na luźne, wygodne, a następnie znalezienie dla siebie pozycji siedzącej lub leżącej przy jednoczesnym przymknięciu oczu, powolnym oddychaniu i koncentrowaniu się na relaksie, a nie na źródle, które doprowadziło nas do ataku nerwicy
- Stosowanie napisania i rozluźniania grup mięśniowych – tzw. progresywna relaksacja Jacobsona
- Trening autogenny Schultza – połączenie metod jogi i medytacji, a także sesje hipnozy (w przypadkach cięższych i długotrwałych)
- Medytacja Mindfulness (zwana też medytacją uważności) – ucząca skupienia się wyłącznie na jednym odcinku rzeczywistości, bez martwienia się o przyszłość i przeszłość
- Codzienne uprawianie sportu – mogą to być sesje treningowe domowe, ale najlepiej sprawdzą się te na świeżym powietrzu, w otoczeniu natury
Skąd się biorą stany neurozowe?
Warto wiedzieć, że poza konkretnymi sytuacjami, które budzą w nas lęki i zaburzenia nerwowe, przyczyną nerwic mogą być też różnorodne uwarunkowania. Należą do nich czynniki społeczne i psychologiczne oraz kwestie biologiczne. Część osób cierpiących na nerwice będzie je miała z powodów genetycznych (dlatego warto przyjrzeć się historii wcześniejszych pokoleń), ale nie jest to reguła, bo stany zaburzeniowe mogą być aktywne i w osobach, których przodkowie nie mieli podobnego problemu. Często lęki wynikają ze środowiska w jakim żyjemy, dorastamy i pracujemy, napięć zawodowych, prywatnych, kulturowych ale i np. traumatycznych wydarzeń z przeszłości. Nierzadko czynniki powodujące neurozy przenikają się wzajemnie, tworząc kompleks różnych przyczyn, co też nie pozwala na wyodrębnienie jednej i jej wyeliminowanie np. przez określoną terapię.