Kapary – co to za roślina, jak smakuje i do czego jej używać w kuchni

Kapary – co to właściwie jest?

Kapary to niewielkie, zielonkawe pąki kwiatowe pochodzące z rośliny kapar ciernisty (Capparis spinosa), rosnącej dziko w basenie Morza Śródziemnego, Afryce Północnej, Indiach czy na Bliskim Wschodzie. Choć możemy je dostać najczęściej w słoiczkach zalewanych solanką lub octem, ich historia sięga starożytności – znane były już w kuchni greckiej i rzymskiej. Charakterystyczny, intensywny smak sprawił, że kapary przez wieki stały się cenionym składnikiem wielu dań kuchni śródziemnomorskiej, zwłaszcza włoskiej i francuskiej.

Warto podkreślić, że do jedzenia nadają się wyłącznie nierozwinięte pąki kwiatowe, które zbiera się ręcznie, zwykle wczesnym rankiem, by zachować ich delikatność. Po zbiorze nie są spożywane na surowo – wymagają fermentacji i często marynaty w occie, oleju, soli lub solance, co znacząco wpływa na ich intensywny smak.

Jak smakują kapary – czego się spodziewać?

Smak kaparów trudno porównać do czegokolwiek innego – jest on intensywny, cierpki, lekko słony, ale i kwaskowaty, z charakterystyczną nutą przypominającą mieszankę musztardy, zielonych oliwek i pieprzu. To połączenie sprawia, że kapary są dodatkiem, który nie dominuje dania, ale potrafi w nim zaistnieć jako mocny akcent smakowy.

Po odpowiedniej obróbce i konserwacji kapary nabierają głębi. Dzięki fermentacji wydobywa się z nich specyficzna, ostrawa nuta, która może wprowadzić nieco orzeźwienia do ciężkich, tłustych potraw. Dlatego też często pojawiają się w przepisach bazujących na rybach, sosach, sałatkach czy nawet pizzy.

Do czego używać kaparów w kuchni? Pomysły i inspiracje

Kapary są niezwykle uniwersalne i znajdują zastosowanie zarówno w prostych, codziennych daniach, jak i w wyrafinowanej kuchni fine dining. Oto najczęstsze sposoby ich użycia:

• Sałatki: Kapary świetnie komponują się z zielonymi liśćmi, rukolą, pomidorami, ogórkami, serem feta czy oliwkami. Dodają sałatkom charakterystycznego „pazura”.
• Sosy: Są jednym z kluczowych składników klasycznego sosu salsa verde czy włoskiego puttanesca. Warto również dodać je do majonezowego sosu tatarskiego.
• Ryby i owoce morza: Kapary znakomicie pasują do łososia (zwłaszcza wędzonego), śledzia, dorsza czy tuńczyka. W połączeniu z cytryną i oliwą tworzą prostą, ale wyrazistą marynatę lub dodatek do pieczonych ryb.
• Mięsa: Kapary nadają wyjątkowy smak cielęcinie (vitello tonnato), jagnięcinie, a nawet wieprzowinie. Często dodaje się je do tapenady mięsnych past i pasztetów.
• Makaron: Wspomniana już pasta alla puttanesca to klasyczne włoskie danie z kaparami, anchois, oliwkami i pomidorami. Prosta, szybka i genialna w smaku.
• Pizza i focaccia: Drobne kapary są ciekawym akcentem na pizzy, znakomicie współgrają z pomidorami, karczochami i cebulą.

Kapary a kaparki – czy to to samo?

W kontekście kulinariów często pojawia się pytanie: czym różnią się kapary od kaparków? Choć nazwy brzmią podobnie, kryją różne produkty. Kaparki to potoczne określenie na owoce kaparów – nieco większe, przypominające oliwki, często z ogonkiem. Także marynowane, mają bardziej wyrazisty smak niż klasyczne pąki. Doskonale sprawdzają się jako przystawka, w antipasti lub koktajlowych przekąskach.

Zarówno kapary, jak i kaparki świetnie sprawdzają się w kuchni, jednak warto wybierać je odpowiednio do dania – mniejsze pąki lepiej pasują do sosów i dań głównych, podczas gdy kaparki mogą pełnić rolę samodzielnej przekąski czy dekoracji.

Czy kapary są zdrowe? Wartości odżywcze i właściwości

Kapary to nie tylko dodatek smakowy – to także produkt pełen cennych substancji. Zawierają mnóstwo antyoksydantów, w tym rutynę, która działa przeciwzapalnie i wspomaga krążenie. Są również źródłem witamin A, C, K oraz mikroelementów jak żelazo, wapń czy magnez.

Dzięki właściwościom przeciwutleniającym, kapary mogą wspierać układ odpornościowy, obniżać poziom cholesterolu we krwi oraz wspomagać pracę serca. U osób na diecie niskokalorycznej sprawdzą się jako aromatyczny dodatek – sto gram kaparów zawiera jedynie około 23 kcal!

Warto jednak uważać na ich zawartość soli – ze względu na konserwację są dość słone, dlatego przy stosowaniu większych ilości warto ograniczyć dodatkowe dosalanie potrawy.

Jak przechowywać kapary, by długo zachowały świeżość?

Kapary w zalewie octowej lub solankowej można przechowywać w lodówce nawet przez kilka miesięcy po otwarciu, o ile są stale zanurzone w płynie. Przechowywane w suchej postaci (solone) wymagają umieszczenia w szczelnie zamkniętym słoiku w chłodnym i zaciemnionym miejscu. Przed użyciem warto je przepłukać z nadmiaru soli lub octu – dzięki temu smak będzie bardziej zrównoważony.

Jeśli chcesz dodać kapary do dania, a nie masz otwartego słoiczka – pamiętaj, że nie potrzebujesz ich wiele. Kilka sztuk w zupełności wystarczy, by nadać potrawie wyraźnego, śródziemnomorskiego charakteru.

Gdzie kupić kapary i na co zwracać uwagę przy zakupie?

Kapary dostępne są niemal w każdym większym sklepie spożywczym, delikatesach, marketach z produktami kuchni świata oraz w sklepach online. Najczęściej spotyka się je w zalewie octowej lub solance, choć coraz częściej znajdziemy też wersje w soli kamiennej – bardziej intensywne i dłużej dojrzewające.

Przy zakupie warto zwrócić uwagę na ich rozmiar – mniejsze, drobne kapary (np. z Sycylii lub Pantellerii) mają najdelikatniejszy smak i są uważane za najbardziej wartościowe. Skład produktu również ma znaczenie – im mniej konserwantów i sztucznych dodatków, tym lepiej.

Ciekawostką jest, że kapary w soli można przechowywać znacznie dłużej niż te w zalewie. Po otwarciu wystarczy zamknąć je w szczelnym słoiku i przechowywać w chłodnym miejscu.