Niektórzy twierdzą, że w pewnych życiowych sytuacjach wszyscy bywamy hipokrytami i z pewnością jest w tym nieco prawdy. Kim jednak jest osoba, którą zdecydowanie można tak nazwać i co ją cechuje?
Hipokryta – kto to jest?
Określenie hipokryta jest wprost związane z zespołem zachowań i sposobu myślenia nazywanego hipokryzją. Słowo to pochodzi z języka greckiego i w największym uproszczeniu oznacza fałszywość, dwulicowość i swojego rodzaju obłudę. Te trzy niezwykle istotne punkty wynikają z pewnej niespójności stosowanych przez takiego człowieka zasad moralnych i można je ująć krótko „mówi jedno, robi drugie”, albo „innym przygania, sam robi to samo”. Intencje hipokryty prezentowane przez niego samego wobec innych ludzi nie są szczere ani serdeczne, a w jakiś sposób udawane i naciągane. Ba! Często tylko po to, by wynieść z relacji konkretne dla siebie korzyści.
Główne cechy hipokryty
- Głośne i często bardzo zdecydowane prezentowanie swoich mocnych zasad moralnych przy jednoczesnym ich łamaniu (cicho, w tajemnicy przed innymi i ukradkiem, ale z premedytacją!).
Przykład: politycy, którzy głoszą jedno, robią drugie. Dobrym odniesieniem może być np. kreowanie się na pogromcę korupcji podczas gdy jednocześnie po cichu bierze się łapówki
- Udawanie serdeczności i szlachetności po to, żeby coś osiągnąć
- Stawianie własnych wartości moralnych ponad innymi (jestem najbardziej praworządny, najuczciwszy, najmocniej wierzący w Boga, najbardziej pomocny innym itd.)
- Sprzeczność zasad w określonych sytuacjach
Przykład: mąż wymaga wierności od żony, ale sam ją zdradza. Dalej: nauczyciel oczekuje, że jego uczniowie nie będą ściągać, a sam napisał pracę magisterską stosując plagiat. Matka wymaga od nastoletniego dziecka posłuszeństwa i chodzenia do kościoła, sama w tym wieku uciekała z domu i urządzała imprezy alkoholowe.
- Chęć bycia lubianym i przypodobywanie się innym, najczęściej po to, by być dobrze postrzeganym i móc w tajemnicy robić rzeczy, o które nikt by nas nie podejrzewał. Hipokryta, któremu zada się jakieś pytanie stara się na nie zawsze odpowiedzieć tak, by nikogo nie urazić i zostawić sobie jakąś „wolną” ścieżkę relacji z daną osobą.
Przykład: zapalonemu czytelnikowi książek, który nie ogląda tandetnych filmów powie, że ma dokładnie tak samo, a wieczorem włączy sobie film klasy C.
- Wykazywanie się brakiem szczerości, często doprowadzone do perfekcji, przez co taką osobę ciężko jest „wyczuć” czy złapać na gorącym uczynku
- Próżność – w mocno ugruntowanych przypadkach hipokryzji wręcz skrajna!
- Tworzenie kiepskich teorii, które w bardzo zawiły, skomplikowany i wątpliwy sposób tłumaczą różne zachowania łamiące głośno wygłaszane normy moralne.
Przykład: można zabić dziecko kogoś, kto wcześniej zabił nasze, albo uzasadnianie zgwałcenia kobiety dlatego, że nie ubierała się stonowanie i sama „prowokowała” wyglądem.
- Kreowanie obszarów tabu, o których nie wolno rozmawiać „bo są złe”, przy jednoczesnym wdrażaniu tych tabu w życie (oczywiście w pełnej tajemnicy)
- Wieczne pouczanie innych i pokazywanie swojej wyższości. Krytyczne podejście do wszystkiego, co narusza ogólne „normy moralne”, o jakich hipokryta wypowiada się tak, jakby były święte, a każdy kto je narusza zasługuje na naganę (poza nim oczywiście)
- Uważanie siebie za kogoś lepszego, mądrzejszego czy bardziej dojrzałego (w tym miejscu można wstawić dowolne inne słowo!)
Plotka i informacja – to lubią hipokryci
Utrzymywanie się hipokryty „na powierzchni” i fakt, że wiele osób takiego człowieka lubi wynika też z tego, że jest on o wszystkim świetnie poinformowany. Jego siłą są ploteczki, rozmowy, pogaduszki z sąsiadami, rodziną, znajomymi znajomych, dziećmi pracowników itd. Wiele osób mówi mu rzeczy, które ów później może wykorzystać do realizowania własnych celów. Podczas takich „wywiadowczych” rozmów hipokryta sam opowiada innym dokładnie to, co chcieliby usłyszeć i potrafi doskonale wyczuć, co to jest.
Rozmowa z nim jest na ogół przyjemna, o ile nie ma się w sobie talentu do wyczuwania fałszywości w drugiej osobie, a co za tym idzie większość bliskich ceni hipokrytę, nie wchodzi z nim w konflikty (on sam do tego nie dopuszcza!) albo wręcz traktuje jako wzór do naśladowania.
Wszystkie te cechy sprawiają, że w pracy hipokryta bywa osobą cenioną i bardzo dobrze postrzeganą, może zrobić dużą karierę w biznesie i w polityce, a ludzie zawsze będą się z nim liczyć. Mało tego, w przypadku zdemaskowania jego dwulicowości, często niczym kot potrafi odwrócić sytuację tak, by samego siebie postawić w roli ofiary, a nie kogoś kto nadużył zasad moralnych, prawa czy uprzejmości innych. W tym ostatnim przypadku dobrym przykładem są politycy złapani np. na gorącym uczynku (korupcja, nadużycia, seks za pieniądze, przemoc domowa, łapówki) i twierdzący wprost, że to atak polityczny i że ich wrogowie (nadludzkie siły tępiące dobrych ludzi) chcą ich zniszczyć, a wszystko zostało ukartowane. Obroną hipokryty niemal zawsze jest atak, a ten wychodzi im naprawdę dobrze!
Każdy jest hipokrytą?
Warto pamiętać, że w/w przypadki hipokryzji są często tymi skrajnymi, ale w naszych codziennych relacjach, małych domowych sprawach, rodzinnych rozmowach czy w pracy, nam również mogą się zdarzyć cechy hipokryzji. Kiedy udajemy coś, żeby osiągnąć coś większego, gdy nie mówimy prawdy oraz naciągamy fakty tak, by „nie podpaść”. Dobrze jest zwracać na to uwagę tak, by nie doprowadzić siebie do stanu skrajnego fałszu i dwulicowości, bo na pewno byśmy tego nie chcieli.