W poszukiwaniu ostrych, wyrazistych sosów i przypraw zarówno do dań kuchni polskiej, jak i egzotycznej, zdecydowanie warto zwrócić uwagę na sos sriracha. W naszym kraju wciąż nie jest on jeszcze znany wszystkim, ale jego wybitne walory smakowe i charakterystyczna ostrość szybko przypadają do gustu wielbicielom zdecydowanych dodatków. Czym jest ten sos i skąd wziął się na półkach polskich sklepów? Sprawdzamy!
Sos Sriracha – co to takiego?
Tajski sos sriracha należy do tych sosów, które dosłownie powodują wypieki na twarzy. Jego wyrazista ostrość wynika ze składników jakich używa się do jego produkcji. W samej Tajlandii, w której sos ten dostępny jest w wielu wariantach, używa się go głównie do maczania w nim potraw, ze szczególnym naciskiem na owoce morze i omlety. W kuchni wietnamskiej chętnie spożywa się go jako przyprawę podkreślającą smak smażonego makaronu i popularnych sajgonek.
Ciekawostka: po raz pierwszy sos sriracha wyprodukowała w latach czterdziestych XX wieku, w tajlandzkim mieście Si Racha (stąd nazwa) Tajka o imieniu Thanom Chakkapak. To właśnie stworzony przez nią produkt zyskał w krótkim czasie ogromna popularność, a zmieniany i poprawiany na przestrzeni kolejnych lat, zaczął również podbijać innej kraje Azji, a później Stany Zjednoczone i Europę.
Z czego jest sos Sriracha?
Klasyczny sos sriracha produkowany jest na bazie kilku podstawowych składników. Są to: pasta z papryczek chili (gwarancja niezwykłego charakteru i zapierającej dech ostrości), czosnek, destylowany ocet, cukier oraz sól.
O smaku tego sosu powinno się przekonać osobiście, a zachęcającą ciekawostką może być fakt, że na jego temat nakręcono w 2013 film dokumentalny! Jego reżyserem jest Griffin Hammond, a sama produkcja dostarcza szeregu informacji na temat pochodzenia i tradycyjnego wytwarzania tej niepowtarzalnej przyprawy. O sosie sriracha śpiewał też raper Tech N9ne, zestawiając własne rymy z silnym smakiem tajskiego sosu.
Warianty sosu Sriracha
Dlaczego istnieją różne warianty sosu Sriracha i tak ciężko jest kupić ten oryginalny, typowo tajski? Powodem jest między innymi zupełnie różna gęstość sosu, do jakiej są przyzwyczajeni Tajowie, w porównaniu z gęstością lubianą przez Europejczyków czy Amerykanów. W Tajlandii ostre sosy są bardzo rzadkie i jednocześnie tak intensywne w smaku, że wystarczy musnąć nimi potrawę, żeby nabrała całkiem nowego wyrazu, mocno pobudzając kubki smakowo. W Europie i Stanach preferuje się sosy gęste, osiadające na potrawie i lepiej widoczne, dlatego też na rynki inne niż tajski wytwarza się sosy sriracha zagęszczone, tak, by lepiej pasowały do potrzeb i przyzwyczajeń klientów. Jeśli więc sięgniemy po sos sriracha w Tajlandii, będzie on wybitnie rzadki oraz ostrzejszy niż te dostępne na naszych rynkach.
- Sos z gęsią na opakowaniu – to oryginalny, tajski sos sriracha. Od lat jego butelka wygląda tak samo.
- „Sos z koguta” – marki Huy Fong Foods to wariant kojarzony ze znajdującym się na butelce wizerunkiem koguta, który kupi się najczęściej na rynku amerykańskim. Taką wersję opracował w latach 70. Wietnamski uchodźca o chińskich korzeniach – David Tran. Motyw koguta na etykiecie to z kolei nic innego jak symbol roku urodzenia Davida wg chińskiego kalendarza. Ważne: ten sos produkowany jest z czerwonych papryczek jalapeno, a nie chili, jak w oryginale.
- Odmiana dojrzewająca w beczkach po whisky – również do kupienia w USA, jako atrakcyjna forma sosu sriracha, z racji leżakowania w beczkach, ciut inna w smaku, ale bardzo ciekawa
- Sriracha mieszana z majonezem – taką jej ułagodzoną odmianę znajdziemy m.in. w części amerykańskich restauracji znanych sieci: Burger King, Starbucks, McDonald, Taco Bell, Subway, White Castle czy Firehouse Subs
- Wariant extra chili sriracha – bez czosnku, za to z większą ilością papryczek chili
- Warianty smakowe np. sriracha z trawą cytrynową, imbirem, cebulą
Ciekawostka: dystrybutorem oryginalnego (rzadkiego) sosu sriracha jest w firma Eastland Food Corporation, której produkty można dostać w sklepach typowo azjatyckich i raczej próżno ich szukać w popularnych marketach.
Zastosowanie sosu Sriracha
Samo zastosowanie sosu Sriracha jest tak różne, jak różne są nasze pomysły na podkręcanie smaku potraw na ostro. Można go używać do:
- Maczania w nim nieco mdłych w smaku owoców morza i omletów (pomysł prosto z Tajlandii)
- Doprawiania smażonego makaronu i sajgonek (Wietnam)
- Podkręcania smaku zup
- Jajek
- Burgerów i Hot dogów
- Klasycznych potraw mięsnych od schabowego po mielone
- Produkcji chipsów – w polskich sklepach, na działach egzotyka znajdziemy specjalne chipsy ziemniaczane o smaku sriracha
- Ostrych koktajli owocowych i alkoholowych
- Dżemów i lizaków, które dzięki temu sosowi dają się poznać z zupełnie innej, niesłodkiej strony!
- Ostrych pierożków
- Kurczaka i wołowiny
Sos sriracha przepisy
Domowy sos sriracha można też przyrządzić samodzielnie! Wystarczy zakupić odpowiednie do niego składniki, a potem dokładnie pilnując proporcji, wykonać wszystko tak, jak w zalecaniach.
Przepis na szybki sos sriracha:
Składniki: 1,5 sztuki słodkiej, czerwonej papryki, 7 sztuk papryczek chili, 7 ząbków czosnku, 4 łyżki miodu, 50 ml ryżowego octu, 3 łyżki przecieru pomidorowego, 1,5 łyżeczki soli oraz 2 łyżki oleju sezamowego
Przygotowanie:
- Pokrojone drobno papryki, zmiażdżony czosnek, cukier, ocet, olej sezamowy oraz przecier pomidorowy dokładnie miksujemy lub najlepiej blendujemy – w malakserze czy innym tego rodzaju urządzeniu
- Zmiksowaną całość wlewamy do rondla, solimy i zagotowujemy, dokładnie mieszając
- Czas gotowania na średnim ogniu nie powinien przekroczyć 20 minut, w tym czasie sos lekko zgęstnieje
- Gotowe!
Tak przyrządzony sos można podawać od razu do potraw, albo przelać go do wyparzonych słoików, zakręcić i odwrócić dnem do góry, zostawiając tak aż ostygnie
W podobny sposób można przygotować domowy sos sriracha bazując na nieco innych składnikach np:
- 250 gram czosnku, 2,5 kg papryczek chili, pół szklanki białego cukru, szklanka cukry trzcinowego, szklanka octu wykonane z białego wina, 8 łyżeczek soli
- 1 słodka papryka, 4 papryki chili jalapeno – zarówno czerwone, jak i zielone, 5 ząbków czosnku, 3 łyżki miodu, płaska łyżeczka soli, po dwie łyżki oleju sezamowego i przecieru pomidorowego, 50 ml ryżowego octu
W zależności od preferencji można dodać nieco mniej papryczek (będzie łagodniejszy) lub nieco więcej octu i cukru (nabierze intensywniejszej słodko-kwaśności).
Co jest ostrzejsze Sriracha czy tabasco?
Warto wiedzieć, że chociaż tajska sriracha jest sosem ostrym, to przez użycie do jej produkcji cukru i destylowanego octu, nie jest najostrzejszą przyprawą na świecie. Tym samym, pytając co jest ostrzejsze sriracha czy tabasco – zdecydowanie należy odpowiedzieć, że tabasco! Tabasco nie sięga po łagodzące smak, słodko-kwaśne kompromisy i jest od srirachy o wiele ostrzejsze. Jednocześnie poszukiwacze ciekawych, wyrazistych smaków, które z jednej strony są ostre, ale z drugiej nie palą żarem języka – bardzo często przedkładają właśnie sos sriracha nad oryginalne tabasco.
Jak smakuje sos Sriracha?
Żeby zrozumieć smak sosu sriracha zdecydowanie trzeba go spróbować. Nasze kubki smakowe odbierają ten produkt jako zaskakujące połączenie pikantności będącej zasługą pasty z papryczek chili oraz wrażeń słodko-kwaśnych, uzyskiwanych dzięki cukrowi i destylowanym octom. Nie bez znaczenia dla smaku jest też czosnek – im ostrzejszy, tym lepiej współgrający z papryczkami chili. Bezwzględnie to jak smakuje sos sriracha sprawia, że od razu kojarzy się go z klimatem Tajlandii i tamtejszych potraw, które podawane w specyficznym, egzotycznym klimacie wręcz wymagają doprawienia ich na ostro.
Sos sriracha – czym zastąpić?
Czym można zastąpić sos sriracha, jeśli zależy nam na podobnej ostrości smaku? Zamienników jest wiele i oczywiście wytwarzane są z różnych produktów, ale wśród najciekawszych wymienia się:
- Sos pasta chili
- Tabasco
- Sambal oelek
- Wasabi
- Pieprz cayenne
- Ostry sos rybny
- Sosy jerk
- Marmite
- Serbski Ajvar
- Sos chili czosnkowy
- Zmiażdżone płatki chili
- Meksykański Tajin – chili z limonką
Sos sriracha gdzie kupić
Z racji na dużą popularność i bardzo charakterystyczny smak sosu sriracha, sprowadza go do Polski coraz więcej firm. Aktualnie oryginalną srirachę (z gęsią na etykiecie) można swobodnie znaleźć na allegro i w sklepach internetowych. Koszt od około 18-25 zł za mała buteleczkę oryginały. Inne, często bardziej lubiane warianty sosu sriracha (gęstsze niż tajski) dostaniemy też w większości sklepów posiadających działy żywności egzotycznej, np. w Carrefourze, Biedronce, Lidlu czy Kauflandzie. Od czasu do czasu w marketach pojawiają się też oryginalne sosy sriracha, więc zawsze warto to sprawdzić.