Jedna z najbardziej rozpowszechnionych dziś na świecie odmian aloesu, czyli aloes drzewiasty to roślina, której naturalnym środowiskiem jest gorący klimat południowej Afryki, a jednak jej liczne, zdrowotne właściwości sprawiły, że z powodzeniem zaczęto ją uprawiać również w innych rejonach świata. To nie tylko piękny sukulent, który zachwyca pomarańczowymi kwiatostanami i jest doskonałą ozdobą parapetu, ale i odmiana bardzo cenna dla ludzkiego zdrowia.
Aloes drzewiasty – co to za roślina?
Aloe arborescens, czyli aloes drzewiasty to sukulent, który w naturze potrafi dorastać nawet do pięciu metrów wysokości, o czym większość z osób uprawiających go w doniczce zwykle nie zdaje sobie sprawy. Ma charakterystyczny, krzewiasty pokrój, a jego pędy kończą się szarozielonymi, pięknie rozgałęziającymi się rozetami. Od czasu do czasu na najwyższych pędach zakwitają mu efektowne, pomarańczowe kwiaty, które przyciągają oko barwą i długim, rurkowatym kwiatostanem.
Najważniejsze informacje o roślinie:
- Gatunek rośliny złotogłowowatej, ranga aloesowatych
- W naturze rośnie na terenach piaszczystych i kamienistych, ubogich w wodę (południowa Afryka, Półwysep Arabski)
- Sprawdza się jako roślina szklarniowa oraz pokojowa, dekoracyjna
- Z racji wielu właściwości leczniczych jest stosowany do wyroby produktów wspierających zdrowie m.in. suplementów, miodu, leków na astmę oskrzelową, wyciągów kosmetycznych i higienicznych do jamy ustnej oraz win aloesowych stosowanych przy owrzodzeniach dwunastnicy, żołądka i jelita grubego
- Zawiera bezcenny dla zdrowia glukoproteid, aloektynę B
- Jego walory lecznicze znane są już od czasów Sumerów i Starożytnego Egiptu
Jak dbać o Aloes drzewiasty?
W uprawie domowej aloes drzewiasty nie należy do roślin szczególnie wymagających, ale jeśli nie stworzy się roślinie odpowiednich warunków podłoża i wilgotności, to można od razu zapomnieć o utrzymaniu jej przy życiu przez dłuższy czas, podobnie jak i o cieszeniu się widokiem jej pomarańczowych kwiatów. Jak dbać o aloes drzewiasty? Podstawowe zasady uprawy:
- Podłoże: z dobrą warstwą drenażu, przepuszczalne, ale nieszczególnie żyzne. Sprawdzi się tutaj zmieszanie ziemi kwiatowej z piaskiem, najlepiej gruboziarnistym oraz z perlitem lub zwykła ziemia do sukulentów i kaktusów.
- Nawożenie – specjalnymi nawozami do sukulentów, ale tylko w okresie od marca do października i niezbyt często.
- Minimalizacja podlewania – aloes tej odmiany świetnie znosi suszę, ale nie znosi przelewania i zbyt często podlewania. Tym samym dobrze sprawdzi się w domach, w których o zasilaniu roślin w wodę czasami się zapomina. Latem: podlewamy dopiero jak jego podłoże wyschnie prawie całkowicie, a zimą – okazjonalnie, bardzo rzadko, wystarczy raz na 4 do 8 tygodni. Dobrym sygnałem do momentu, w którym trzeba aloes podlać jest charakterystyczne obkurczanie się jego liści.
- Stanowisko: słoneczne, ale nie takie, w którym na liście rośliny będzie padało ostre słońce. Mimo afrykańskiego pochodzenia odmiana ta nie preferuje palącego słońca. Dobrym miejscem będzie parapet inny niż południowy, na którym liście aloesu mogą ulec przypaleniu. Optymalnie: parapet wschodni zachodni.
- Przesadzanie – jest ważne, gdy kupujemy aloes w gotowej doniczce. W zdecydowanej większości przypadków sprzedaje się aloesy drzewiaste w ziemi torfowej, która do ich uprawy się nie nadaje. Tym samym po zakupie szykujemy mieszankę właściwego podłoża i przesadzamy roślinę. Po podrośnięciu rośliny, kiedy nie mieści się już w doniczce i ma za mało miejsca, rozsadzamy ją, zwracając uwagę na termin tej czynności. Przesadzanie najlepiej robić wiosną i latem, ale nie później, bo jesienią i zimą będą bardziej wrażliwe.
Ciekawostka: w uprawie pokojowej aloes drzewiasty obumiera zazwyczaj z jednego z dwóch powodów: przelanie lub skrajne przesuszenie. Nie jest rośliną podatną na choroby ani szkodniki, więc nie trzeba go specjalnie chronić. Ścisłą uwagę zwraca się przy nim jedynie na podlewanie.
Aloes drzewiasty – właściwości lecznicze
O aloesie drzewiastym mówi się, że jest prawdziwą skarbnicą cennych dla zdrowia składników. Jakie dokładnie ma właściwości lecznicze?
- Zawiera szereg substancji czynnych, które mają dobry wpływ na ludzkie zdrowie. Wśród nich wymienić można: kwas foliowy, witaminy z grupy B i B, sterole, kwas salicylowy, ligniny, składniki mineralne: potas, magnez, mangan, żelazo i wapń. Jest też bogaty w antrachinony oraz enzymy amylazę, cyklooksygenazę i karboksypeptydazę
- Jest bogaty w ważne substancje białkowe: polipeptydy, glikoproteiny, polisacharydy i związki mineralne
- Ma właściwości bakteriobójcze i przeciwzapalne
- Wyróżnia się działaniem przeciwbólowym i skuteczną regeneracją uszkodzonej skóry oraz błon śluzowych
- Ma działanie immunostymulujące tzn. pobudza całym system odpornościowy organizmu
Wyciąg z liści aloesu działa korzystnie na poprawę stanu zdrowia u osób zmagających się z chorobami oczu. W drugiej połowie XX wieku zaczęto go wykorzystywać jako środek ułatwiający np. przyjmowanie się przeszczepionej rogówki oka.
Jak wykorzystać aloes drzewiasty?
Wszystkie w/w właściwości aloesu drzewiastego wprost wpływają na jego bardzo szerokie zastosowanie. To dzięki jego liściom i sokowi można na różnych etapach wspierać swoje zdrowie, ale i dołączać tę roślinę do terapii leczniczych. Jak wykorzystać aloes drzewiasty i do czego się go stosuje? Najważniejsze sposoby jego użycia to:
- Wzmocnienie odporności organizmu – z użyciem miazgi z liści oraz świeżo wyciskanego soku. W sklepach można znaleźć gotowe produkty do tego zastosowania, ale uprawiając roślinę w domu – można je też bez problemy wykonać samodzielnie.
- Odtruwanie – z wykorzystaniem miazgi liściowej
- Przyspieszenie gojenia się ran – liście rośliny zawierają aloeniny, dzięki którym rany goją się szybciej i minimalizuje się ryzyko wystąpienia stanów zapalnych
- Poprawianie urody – w samodzielnie szykowanych lub kupowanych jako gotowe środkach kosmetycznych na bazie aloesu drzewiastego
- Leczenie oparzeń popromiennych – do produkcji tak działających środków używa się soku wyciskanego z liści.
- Odprężanie zmęczonych oczy – okłady z miazgi z liści aloesu
- Regenerowanie organizmu i podnoszenie dobrego samopoczucia
- Łagodzenie stanów chorobowych żołądka i dwunastnicy, ze szczególnym wskazaniem na owrzodzenia
- Hamowanie bóli brzucha
- Przeczyszczanie – w lekkiej, niepodrażniającej jelit formie
- Regenerowanie uszkodzonej i zniszczonej skóry – np. poprzez aloesowe kremy kondycjonujące
- Odkażanie miejsc podrażnionych i działanie przeciwbakteryjne
- Nawilżanie skóry i jej kojenie, szczególnie po zabiegach dermatologicznych, peelingach chemicznych oraz laseroterapii
- Ograniczenie wypadania włosów, wzmocnienie włosa, zapobieganie rozdwajaniu się końcówek i działanie przeciwłupieżowe (dlatego tak często aloes pojawia się jako składnik szamponów i odżywek do włosów)
- Łagodzenie bólu po ukąszeniu owadów
- Pielęgnowanie skóry trądzikowej i z egzemami, ale też dojrzałej skóry suchej. Zmiękczanie naskórka, poprawa jego elastyczności, widoczne odmłodzenie – to efekt dostarczania przez aloes antyoksydantów.
- Minimalizowanie dolegliwości świądowych związanych z różnego rodzaju wysypkami
- Likwidowanie skórnych wyprysków
- Zmniejszanie widoczności blizn na skórze (rozjaśnianie ich)
- Hamowanie rozwoju bakterii w miejscach szczególnie na to narażonych
Aloes drzewiasty – stosowanie i dawkowanie
Aloes można stosować na dwa podstawowe sposoby: wewnętrznie lub zewnętrznie. Stosowanie wewnętrzne to picie soku wyciskanego z liści lub gotowych napojów przygotowanych na bazie aloesu oraz sięganie po środki i leki doustne. Zewnętrzne wykorzystanie stanowią natomiast różnego rodzaju preparaty miejscowe np. stabilizowany żel z aloesu – na skórę.
Podczas stosowania należy pamiętać, że działanie tej rośliny jest bardzo silne, dlatego należy używać jej z umiarem, odpowiednio ją dawkując. Pomysły w stylu codziennego wyciskania soku 100% z uprawianego w doniczce aloesu mogą się źle skończyć, dlatego przed użyciem – dowiedzmy się więcej o dawkowaniu i podejdźmy do tej rośliny rozsądkowo.
- Produkty gotowe – kupowane w sklepach, zawsze dawkujemy zgodnie z tym, co sugeruje etykieta.
- Produkty samodzielnie wyrabiane – po pierwsze nie pobieramy soku z roślin młodych! Do tego nadają się wyłącznie aloesy, które mają już dwa/trzy lata, ponieważ są najbogatsze w składniki o właściwości leczniczej. Nie bierzemy ich codziennie. Na rany: rozcinamy liść i przykładamy, tylko tyle, żeby zapewnić sobie szybsze gojenie.
Aloes drzewiasty – skutki uboczne, przedawkowanie
Długotrwale używany aloes drzewiasty przy jednoczesnym zbyt dużym dawkowaniu może nieść za sobą poważne skutki uboczne. Jeśli oczarowała nas lecznicza moc tej rośliny, nie zapominajmy więc o tym, że użyta w za dużej dawce może znacząco pogorszyć stan naszego zdrowia, prowadząc do chorób i powikłań.
- Krwawienia
- Krwotoki
- Choroby wątroby i dróg żółciowych
- Nadciśnienie
- Choroby serca
- Powikłania nerek
- Fenyloketonuria
- Zaburzenia układu pokarmowego
- Nudności
- Wymioty
- Nadmierne wypłukanie z organizmu elektrolitów
- Gorączka
- Biegunki
Do tego istnieje kilka przeciwwskazań do stosowania aloesu drzewiastego. Wśród nich: okres ciąży i karmienia piersią, wiek poniżej 13 roku życia, uczulenia na aloes.
Czy aloes jest trujący dla człowieka?
Aloes stosowany rozsądnie i zgodnie z dawkowaniem nie jest trujący dla człowieka, ale w nadmiarze może doprowadzić do poważnych chorób. Dbając o swoje zdrowie i sięgając po produkty naturalne – bez względu na to, czy są nimi wyroby z aloesu czy jakichkolwiek innych roślin o właściwościach leczniczych, pamiętajmy więc, że nadmiar zawsze szkodzi. W przypadku samego aloesu drzewiastego (patrz skutki uboczne) może wręcz doprowadzić do rozstrojenia organizmu.